राष्ट्रपती भवनातील दरबार हॉल आणि अशोक हॉलचे नामांतर

यापुढे दरबार हॉल ‘गणतंत्र मंडप’ तर अशोक हॉल ‘अशोक मंडप’ म्हणून ओळखला जाईल

राष्ट्रपती भवनातील दरबार हॉल आणि अशोक हॉलच्या नावात बदल करण्यात आला आहे. यापुढे दरबार हॉल ‘गणतंत्र मंडप’ आणि अशोक हॉल ‘अशोक मंडप’ म्हणून ओळखला जाईल. नाव बदलल्याबद्दल राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी आनंद व्यक्त केला. राष्ट्रपती भवनाने प्रसिद्धीस दिलेल्या पत्रकात ही माहिती देण्यात आली आहे. अलीकडच्या काळात अनेक मोठ्या इमारती आणि रस्त्यांची नावेही बदलण्यात आली आहेत. ‘दरबार हॉल’मध्ये राष्ट्रीय पुरस्कारांचे सादरीकरण यासारखे महत्त्वाचे समारंभ आणि कार्यक्रम आयोजित केले जातात. दरबार हा शब्द भारतीय राज्यकर्ते आणि ब्रिटिशांच्या दरबारी आणि मेळाव्यांशी संबंधित आहे, जिथे ते त्यांचे कार्य आयोजित करत असत. भारत प्रजासत्ताक झाल्यानंतर त्याची प्रासंगिकता गमावली, असे प्रसिद्धीपत्रकात म्हटले आहे. प्रजासत्ताक ही संकल्पना भारतीय समाजात प्राचीन काळापासून खोलवर रुजलेली आहे, त्यामुळे दरबार हॉलचे ‘गणतंत्र मंडप’ हे नाव अगदी समर्पक आहे

.अशोक हॉलचे नाव बदलण्याच्या निर्णयावर सरकारने म्हटले की ‘अशोक मंडप’ या नावामुळे भाषेत एकरूपता येते आणि औग्लसीकरणाच्या खुणा दूर होतात आणि त्याच वेळी ‘अशोक’ या शब्दाशी संबंधित मूळ मूल्ये जपतात. निवेदनात म्हटले आहे की, “अशोक या शब्दाचा अर्थ ‘सर्व दुःखांपासून मुक्त’ किंवा ‘कोणत्याही दुःखाशी संबंधित नसलेली व्यक्ती’ असा होतो. यासोबतच ‘अशोक’ म्हणजे सम्राट अशोक, सारनाथची सिंहाची राजधानी आहे. एकता आणि शांततापूर्ण सहअस्तित्वाचे प्रतीक हा शब्द अशोक वृक्षाला देखील सूचित करतो, ज्याला भारतीय धार्मिक परंपरा तसेच कला आणि संस्कृतीत खूप महत्त्व आहे.” सरकारच्या निर्णयावर प्रियांका गांधींचा पलटवार दरबार हॉलचे नाव बदलल्यानंतर काँग्रेस नेत्या प्रियंका गांधी यांनी मोदी सरकारवर हल्लाबोल केला आहे. ते म्हणाले, “दरबारची संकल्पना नाही, तर ‘शहेनशहा’ची संकल्पना आहे.”